Deset revolucionarki o kojima niste učili na časovima istorije

Istina je da su postojale mnogobrojne žene koje su učestvovale u revolucijama, a neke od njih su odigrale ključnu ulogu u ispisivanju stranica istorije. One su dolazile sa različitih pozicija iz političkog spektra, neke su bile naoružane oružjem, a neke perom, ali se svaka od njih borila za ono u šta je vjerovala.

NADEŽDA KRUPSKAJA (NADEZHDA KRUPSKAYA)

Mnogi Nadeždu znaju kao suprugu Vladimira Lenjina (Vladimir Lenin), no ona je bila i boljševička revolucionarka i političarka. U velikoj mjeri je bila uključena u različite političke aktivnosti. Od 1929. pa sve do smrti 1939. godine, Nadežda je obavljala funkciju zamjenice ministra obrazovanja Sovjetskog Saveza.

Prije revolucije je radila kao sekretarica grupe Iskra, vodila je korespondenciju sa cijelim kontinentom, a veliki dio te prepiske se morao dekodirati. Poslije revolucije svoj život je posvetila poboljšanju mogućnosti obrazovanja radnika i seljaka tako što je, na primjer, nastojala da biblioteke učini dostupnim svim ljudima.

KONSTANS MARKIJEVIČ (CONSTANCE MARKIEVICZ)

Konstans (rođena Gore – But (Gore – Booth)) je bila englesko – irska grofica, političarka iz stranki Sinn Féin i Fianna Fáil, revolucionarna nacionalistkinja, sufražetkinja i socijalistkinja. Učestvovala je u brojnim irskim naporima za nezavisnost, uključujući i Vaskršnji ustanak 1916. godine u kojem je imala vodeću ulogu.

Za vrijeme ustanka ranila je britanskog snajperistu prije nego što su je prisilili da se povuče i preda. Nakon toga, Konstans je bila jedina sedamdesetogodišnjakinja koju su zatvorili u samicu. Bila je osuđena na smrt, ali je na osnovu svog spola pomilovana. Zanimljivo je to da je advokat tužilaštva tvrdio da je preklinjala riječima “Ja sam samo žena, ne možete pucati u ženu”, no sudski zapisi pokazuju da je ustvari rekla “Voljela bih da ste imali pristojnosti da me ubijete”.

Konstans je bila jedna od prvih žena u svijetu koja je imala poziciju u Vladi – od 1919. do 1922. godine je bila ministrica rada Irske Republike. Osim toga, ona je u decembru 1918. godine bila prva žena koja je izabrana u britanskom Domu komuna, ali je taj položaj odbila zbog uzdržane politike stranke Sinn Féin.

PETRA HERERA (PETRA HERRERA)

Za vrijeme Meksičke revolucije vojnikinje poznate kao “soldaderas” su zajedno sa muškarcima išle u bitku, iako su se često suočavale sa zlostavljanjem. Jedna od najpoznatijih među njima bila je Petra koja se prerušila u muškarca po imenu Pedro Herera (Pedro Herrera). Kao Pedro, reputaciju je zaradila demonstrirajući uzorno vođstvo i dižući mostove u vazduh, te je uspjela svoj spol otkriti na vrijeme.

Zajedno sa još 400 žena učestvovala je u drugoj bici Torreón 30. maja 1914. godine, a neki su njoj pripisivali zasluge zbog pobjede. Nažalost, Pančo Vila (Pancho Villa) nije bio voljan da oda priznanje ženi i zato je nije unaprijedio u generala. Zauzvrat, Petra je napustila Viline snage i formirala svoju žensku brigadu.

NVANIERUVA (NWANYERUWA)

Nvanieruva je bila pripadnica naroda Igbo iz Nigerije i upravo je ona pokrenula kratki rat koji se često naziva prvim velikim izazovom britanskim vlastima u zapadnoj Africi za vrijeme kolonijalizma. Nakon što je 18. novembra 1929. godine popisnik Mark Emerejuva (Mark Emereuwa) rekao Nvanieruvi da “prebroji svoje koze, ovce i ljude” između njih dvoje je buknula svađa. Shvatajući da to znači da će biti oporezovana, iako po tradiciji žene nisu plaćale porez, ona je sa drugim ženama diskutovala o tome.

U roku od dva mjeseca su počeli protesti koji su smatrani Ženskim ratom. U cijelu priču se uključilo oko 25.000 žena iz cijelog regiona i protestvovale su protiv promjena u oporezivanju te neograničene moći poglavica nametnika. Na kraju se pozicija žena mnogo poboljšala, britanci su odbacili svoje planove o porezima, a mnoge poglavice su morale da podnesu ostavku.

LAKŠMI ŠAGAL (LAKSHMI SAHGAL)

Kapetanica Lakšmi je bila revolucionarka indijskog nezavisnog pokreta, oficirka indijske nacionalne armije, a kasnije i ministrica ženskih poslova u Vladi Azad Hind. Četrdesetih godina 20. vijeka komandovala je ženskim regimentom Rani of Jhansi čiji je cilj bio da svrgne britansko namjesništvo u kolonijalnoj Indiji.

Ovaj regiment je bio jedan od rijetkih ženskih borbenih jedinica sa obje strane u Drugom svjetskom ratu, a ime je dobio po drugoj poznatoj revolucionarki u istoriji Indije, Rani Lakšmibaji (Rani Lakshmibai), koja je bila jedna od vodećih ličnosti Indijske pobune iz 1857. godine.

SOFI ŠOL (SOPHIE SCHOLL)

Njemačka revolucionarka Sofi je bila osnivačica i članica nenasilne anti-nacističke grupe otpora “Bijela ruža” koja se putem kampanje anonimnim lecima i grafitima  zalagala za aktivni otpor Hitlerovom režimu. U februaru 1943. godine, nju i ostale članove su uhapsili zbog dijeljenja letaka na Univerzitetu u Minhenu i osudili ih na smrt giljotinom.

Kopije letaka čiji je naziv promijenjen u “Manifest studenata Minhena” su prokrijumčareni iz zemlje i milione njih su te iste godine Savezničke snage bacale iz aviona po cijeloj Njemačkoj.

BLANKA KANALES (BLANCA CANALES)

Blanka je bila portorikanska nacionalistkinja koja je pomogla u organizovanju Kćerki slobode, ženskog ogranka portorikanske nacionalističke stranke. Bila je jedna od rijetkih žena u istoriji koja je vodila revolt protiv SAD, poznat kao ustanak Jayuya.

Godine 1948. uveden je strogo ograničavajući zakon poznat kao Gag Bill ili Zakon 53. Prema njemu, bio je zločin da se štampa, objavljuje, prodaje ili izlaže bilo kakav materijal koji bi trebao da paralizuje ili uništi insularnu Vladu. Kao odgovor na to, nacionalisti su počeli da planiraju oružanu revoluciju. Blanka i ostali su 30. oktobra 1950. godine uzeli u ruke oružje koje je ona čuvala u svom domu i odmarširali do grada Jayuya. Tamo su preuzeli policijsku stanicu, spalili poštu, presjekli telefonske žice i podigli portorikansku zastavu u znak protesta protiv Gag zakona.

Američki predsjednik je proglasio borilački zakon i naredio armiji i vazduhoplovstvu da napadne grad. Nacionalisti su se održali neko vrijeme, ali su ih uhapsili i nakon tri dana ih osudili na doživotni zatvor. Veći dio grada Jayuya je bio uništen, američki mediji nisu pošteno pokrili taj incident, a predsjednik Amerike je čak rekao i da je to bio “incident između Portorikanaca”.

SILIJA SANČEZ (CELIA SANCHEZ)

Većina ljudi zna ko su bili Fidel Kastro (Fidel Castro) i Če Gevara, ali malo je onih koji su čuli za Siliju Sančez, ženu koja je bila u središtu Kubanske revolucije. Za nju se govorilo čak i da je bila glavna u donošenju odluka.

Poslije državnog udara, 10. marta 1952. godine, Silija se pridružila borbi protiv Batistove vlade. Osnovala je pokret 26. juli, vodila je borbene timove kroz revoluciju, kontrolisala grupne resurse, pa čak je pripremila i ugovorila sve oko pristajanja broda “theGranma” koji je iz Meksika do Kube prevezao 82 borca kako bi svrgnuli Batistu s vlasti. Nakon revolucije, Silija je ostala uz Kastra sve do svoje smrti.

KETLIN NIL KLIVER (KATHLEEN NEAL CLEAVER)

Ketlin je bila članica stranke “Crne pantere” i prva žena u stranačkom tijelu za donošenje odluka. Radila je kao portparolka i sekretarica za štampu, a organizovala je i nacionalnu kampanju za oslobađanje ministra odbrane te stranke Hjuija Njutona (Huey Newton) iz zatvora.

Ona i druge žene, kao što je Anđela Dejvis (Angela Davis), su u jednom trenutku činile dvije trećine stranke.

ASMA MAHFUZ (ASMAA MAHFOUZ)

Asma je savremena revolucionarka kojoj se pripisuju zasluge za pokretanje ustanka u Egiptu u januaru 2011, kada je putem video bloga ohrabrivala druge da joj se pridruže u protestu na trgu Tahrir.

Smatra se jednom od vođa egipatske revolucije i istaknuta je članica Koalicije mladih egipatske revolucije.

lolamagazin.com/visoko.ba