Holandija na testu – jača li talas populizma u EU?

Izborna mjesta širom Holandije otvorena su jutros, a rezultat glasanja na ovim parlamentarnim izborima očekuje se sa nestrpljenjem u Evropi zbog toga što bi mogao da bude indikator snage krajnje desnice pred izbore u Francuskoj i Njemačkoj kasnije ove godine.

U ispitivanjima pred izbore najbolje se kotirao aktuelni premijer Mark Rutte sa svojom strankom desnice VVD, dok ga u stopu prati Partija za slobodu krajnjeg desničara Gerta Wildersa.

Rutte koji je već dva puta bio premijer, građanima je poručio da prave izbor između njega – sigurnog staratelja nacije na putu ekonomskog jačanja zemlje i Wildersa, anti-islamističkog radikala koji ukoliko bi stupio na funkciju ne bi bio spreman da donese teške odluke.

Većinu od 150 poslanika teško da može da osvoji neka partija pošto ankete nijednoj stranci ne daju preko 20 posto, pa bi vladajuću većinu moglo da čini i pet partija.

Wilders, ekstremno desničarski populista, euroskeptik i protivnik islama koji je dugo vodio u anketama, glasao je okružen medijima i obezbjeđenjem na svom biračkom mjestu u školi u Hagu.

Ukoliko bi Wildersova Partija za slobodu (PVV) pobijedila, imala bi male šanse da učestvuje u vladi pošto je neomiljen kod drugih stranaka. PVV, prema anketama gubi podršku u posljednje vrijeme, ali je i dalje je vrlo blizu liberalne Narodne partije za slobodu i demokratiju premijera Marka Ruttea.

Wilders se zalaže za zatvaranje granica za imigrante iz muslimanskih zemalja, zatvaranje džamija i zabranu Kur'ana. Mada će Wilders teško igrati neku ulogu u vladi, dio njegove platforme su prihvatile i druge partije kako bi privukle njegove glasače.

Posljednji dani predizborne kampanje bili su u sjenci diplomatske krize sa Turskom zbog odbijanja Holandije da dozvoli da dvoje ministara iz Ankare govore na mitinzima podrške turskom predsjedniku Recepu Tayyipu Erdoganu. Kriza je pokazala da Rutte ne podleže spoljnom pritisku, što mu je donijelo podršku građana.

12,9 miliona građana svoje pravo glasa može iskoristiti do 21.00 sat. Imaju veliki izbor, s obzirom da mogu da glasaju za čak 28 partija.

Komentatori iz inostranstva pažljivo prate holandske izbore kao mogući indikator da li se dalje šitri talas populizma na kojem su Britanci glasali za Brexit a Amerikanci izabrali Donalda Trumpa za predsjednika. U Evropskoj uniji se ove godine održava još dvoje važnih izbora – krajem aprila prvi krug predsjedničkih izbora u Francuskoj, a u septembru parlamentarni izbori u Njemačkoj.

Mada se i u Holandiji spekulisalo o mogućem izlasku iz EU, među Holanđanima je nakon referenduma u Velikoj Britaniji pala podrška za izlazak iz Unije i čak je Wildersova partija smanjila retoriku protiv Brisela dok se fokusirala na pitanje migracija i kulture.

Očekuje se da će Rutteova VVD imati manje poslanika u novom sazivu, dok bi više poslanika mogli dobiti Wildersovi populisti, kao i desničarski Kršćansko demokratski apel, ali i liberalne demokrate D66 i ljevičarska Zelena partija.

visoko.ba/federalna.ba