Kao dio velike porodice koštunjavog voća kojoj pripadaju šljive, bademi, breskve, višnje i trešnje, kajsija kod većine zauzima posebno mjesto. Zlatnožuta boja i dobro upamćen ukus vješto mame gotovo svakog kupca da se sa pijace kući ne vraća bez njih.
Kajsija raste kao žbunj ili nisko drvo visine od osam do dvanaest metara. Njeni cvjetovi imaju izgled sjedećih cvjetova, a razvijaju se usamljeno ili u parovima, najčešće prije listanja biljke. Zanimljivo je da može da podnese temperaturu i do -30 stepeni, iako se smatra suptropskom biljkom.
Ipak, njeno porijeklo nije tačno utvrđeno. Neki tvrde da je iz predjela Srednje Azije i sjeveroistočne Kine, oblasti blizu ruske granice. Vezuju je čak za Korejsko poluostrvo i Japan. Drugi opet tvrde da potiče iz Jermenije. Kako god bilo, zna se da su je stari Rimljani iz Jermenije, putevima svile, prenijeli u Evropu još oko 70. godine pre nove ere. Danas se kajsije najviše proizvode u Turskoj, Iranu i Italiji.
Bogate hranljivim i ljekovitim sastojcima, kajsije se obično prerađuju i prodaju kao sušene, a često se koriste i za proizvodnju sokova, džemova i kompota.
Hranljiva vrijednost i sastav ploda mijenja se sušenjem ili termičkom obradom.
Prilikom sušenja, koncentracija šećera i kalorija se povećava, zbog čega se ne preporučuje dijabetičarima i osobama sa povišenim nivoom holesterola.
Nasuprot tome, svježe kajsije sadrže dosta vode, ali malo kalorija, zbog čega se posebno preporučuju gojaznim osobama. U jelovnik bi trebalo da se uvrste i pri velikim vrućinama, kada je izraženo obilno znojenje, jer uspješno nadoknađuju izgubljenu tečnost, kao i vitamine i minerale.
Što se tiče drugih korisnih sastojaka, u svježim kajsijama najzastupljenija je limunska kiselina, a od vitamina najviše ima vitamina A, C, B kompleksa, a naročito B17 kao i beta-karotena. U zavidnoj količini ima i kalijuma, tanina i pojedinih terpena, koji daju prijatnu aromu.
Bogate vitaminima i mineralima, kajsije jačaju odbranu organizma od bakterijskih infekcija, podstiču obnovu oštećenih tkiva i razvoj zuba i kostiju, korisne su za poboljšanje vida. Zbog izuzetne zastupljenosti beta-karotena, kajsija ima blagotvorne efekte na srce, jer utiče na snižavanje lošeg holesterola u krvi, kao i na neke druge bolesti.
Kajsije su bogate i biljnim vlaknima koja podstiču rad organa za varenje. Zahvaljujući celulozi i pektinima, imaju blago laksativno dejstvo, dok uzete pre glavnog obroka stimulišu metabolizam. Zbog visokog sadržaja gvožđa preporučuju se anemičnim osobama, radi povećanja hemoglobina.
Ako želite preuzeti tekst ili dio teksta čiji je autor Visoko.co.ba, dužni ste navesti naš portal kao izvor autorskog teksta! Isto se odnosi i na fotografije i video materijale čiji je autor portal Visoko.co.ba ili materijale koji su dati portalu na korištenje.
Član 14. Kodeksa za štampu i online medije BiH: Značajna upotreba ili reprodukcija materijala zaštićenog autorskim pravima zahtijeva izričitu dozvolu nositelja prava, osim ako dozvola nije navedena u samom materijalu.