Najveći porezni dužnici godinama su gomilali gubitke i duguju radnicima, ali i državi, po osnovi neuplaćenih poreza iznose u stotinama miliona. Javna preduzeća godinama čekaju sanaciju i reorganizaciju na ekonomskim principima, te muku muče sa brojem produktivnih radnika u odnosu na neproduktivne.
Prema Poreznoj upravi FBiH, dug javnih i privatnih preduzeća za poreze i doprinose je 2,8 milijardi KM. Prema Upravi za indirektno oporezivanje BiH za PDV i akcize dug je veći od 450 miliona KM. Iz godine u godinu, taj dug je sve veći. Po osnovu prinudne naplate, Uprava za indikretno oporezivanje BiH godišnje naplati više od 100 miliona KM.
Deset najvećih PDV i akciznih dužnika u 2019. godini su GRAS, Bosmal, Monter&Co, Federalna direkcija robnih rezervi, BOB pro, RTVBiH, MB Kekerović, Đuša, MASS, K&Data doo.
“Uglavnom se radi o dužnicima čiji dug je konstantno kroz čitav niz godina takav da se oni nalaze na listi dužnika po osnovu indirektnih poreza i to u samom vrhu”, objašnjava portparol UIO-a BiH Ratko Kovačević.
Najveći dužnik je sarajevsko preduzeće GRAS, koje duguje više od 21 milion maraka PDV-a. Da prinudnom naplatom ne bi došlo do oduzimanja GRAS-ove imovine, Vlada KS-a se sa UIO-om BiH načelno dogovorila sporazuma za reprogram duga GRASA-a za PDV u naredne tri godine, objašnjava ministar KS-a saobraćaja Adnan Šteta (SDP).
GRAS je jedan od većih dužnika i prema Poreznoj upravi FBiH, kojoj duguje više od 130 miliona KM.
“U GRAS-u zatekli smo situaciju da je GRAS dužan državi, a državna je firma, da je dužan svojim radnicima, da su radnici GRAS-a tužili GRAS za određene stvari i sva se priča faktički odvijala unutar države, a državno je preduzeće”, ističe Šteta.
Lista dužnika Porezne uprave FBiH radi se kvartalno. Osim GRAS-a, u prvih deset preduzeća koja imaju najveće dugove po osnovu poreza i doprinosa sva su državna, federalna i kantonalna preduzeća.
Deset najvećih dužnika prema Poreznoj upravi FBiH u prva tri kvartala 2019. godine su Željeznice FBiH, RMU Zenica, GRAS, Rudnici Kreka, RMU Breza, Bolnica Mostar, RMU Kakanj, Hidrogradnja, Autoceste FBiH, Željezara Zenica.
“Mi iz realnog sektora moramo poštovati slovo zakona – kad puštamo plate našim radnicima, moramo platiti istovremeno i doprinose. Tu je zakon jasan. S druge strane je postavljeno pitanje zašto državna i javna preduzeća koja godinama isplaćuju plaće u punom iznosu ne plaćaju doprinose”, podsjeća Suad Ećo, član Upravnog odbora Udruženja poslodavaca FBiH.
Blokada računa jedna je od mjera koja se primjenjuje u postupku prinudne naplate javnih prihoda, ali u državnim preduzećima ovakva mjera pretežno rezultira štrajkom i radničkim neposluhom. Rudnicima Zenica i Breza računi
su blokirani u septembru prošle godine. Računi su rudnicima odblokirani, ali ogromni dugovi su ostali. Prema Poreznoj upravi FBiH, rudnici Zenica i Breza dužni su više od 208 miliona KM.
Činjenica da su dugovi stotine miliona maraka, najbolje govori koliko je situacija u javnom sektoru ozbiljna i alarmantna. Da bi se ovi problemi riješili potrebne su odlučne i bolne političke odluke. A dok političari razmišljaju šta da urade, situacija u javnim preduzećima iz dana u dan sve gora. Dužnici su od pozitivne nule sve dalje, a stečaju sve bliži.
Visoko.co.ba/federalna.ba
Ako želite preuzeti tekst ili dio teksta čiji je autor Visoko.co.ba, dužni ste navesti naš portal kao izvor autorskog teksta! Isto se odnosi i na fotografije i video materijale čiji je autor portal Visoko.co.ba ili materijale koji su dati portalu na korištenje.
Član 14. Kodeksa za štampu i online medije BiH: Značajna upotreba ili reprodukcija materijala zaštićenog autorskim pravima zahtijeva izričitu dozvolu nositelja prava, osim ako dozvola nije navedena u samom materijalu.